Een ruimte wordt omsloten.

Zo kan gesteld worden dat een kamer aan 6 zijden omsloten is.

De eerste zijde, zo hebben we afgesproken noemen we „vloer". In goede omstandigheden is een vloer vlak. Er mag een zuiver bolvormig voorwerp op elke willekeurige plaats gelegd worden, zonder dat dit voorwerp zich van dit punt verwijderd. We nemen tenminste aan dat het voorwerp zonder een restant van kinetische energie is achter gelaten. Tot zover de theorie.

Het is waarschijnlijk Rudolf Steiner geweest of zeker een van zijn volgelingen die beschreven heeft, dat het vlakke vlak en de haakse hoek uitvinden van de mens zijn. Nu is er na Galilei, Copernicus en Columbus wel iets voor te zeggen. We nemen een watervlak, dat groot genoeg is om de verstoringen door adhesie, dan wel cohesie krachten aan de randen te verwaarlozen, laten we zeggen ter grote van een flinke plas, een meer. En we nemen de factor wind en stellen deze op nul, zegge zero. Er zal een vlak ontstaan. Van deze eigenschap van vloeistof word dan ook gebruik gemaakt om vlak glas te maken, door het uit te laten vloeien op een bad van kwik. Echter, maken we watervlak groot genoeg, dan zal meetbaar zijn, dat het geen plat vlak is, maar een uitsnede van het oppervlak van een bol. Het heeft de kromming aangenomen van een bol. De heer R. Steiner had gelijk een plat vlak komt in de natuur niet voor. Voor de haakse hoek is een gelijkvormige hypothese op te stellen. In dit geval nemen we een boom. Een boom groeit bijna nooit recht omhoog, daar het sterk wordt beïnvloed door zijn omgeving. We kennen de door de wind scheefgegroeide populieren lanen in Zeeland... Maar nu nemen we voor die boom een theoretische groeiomgeving zonder wind en andere storende factoren. De boom plaatsten we op dat platte vlak, waarvan we zojuist hebben aangetoond, dat het niet bestaat. De boom zal recht omhoog groeien! Maar een haakse hoek zullen we niet kunnen meten, daar een boom taps groeit, de stam is onder breder dan boven en zonder de boom om te zagen is de haakse hoek niet te meten.

De mens heeft immer getracht de natuur te bedwingen. Een plat vlak te maken terwijl het niet mogelijk was. De Nederlands architect Rietveld schreef al eens, dat het maken van versierselen op meubelen slechts waren bedoeld om voor het oog waarneembare onvlakheid te verdoezelen. Met de intrede van de industrialisatie bleek het mogelijk om vlakken te maken welke voor het oog en de gebruikelijke meetapparatuur vlak zijn. Hij maakte hier dan ook van gebruik om zijn verhevenheid boven de natuur te tonen in strak vormgegeven meubelen.

In het overbrengen van informatie van ontwerpende naar uitvoerende partij zat immer een soort van contradictie. Daar waar het voor de uitvoerende partij haast onmogelijk bleek om een plat vlak of haakse hoek te maken, had de ontwerpende partij slechts teken en reken hulpmiddelen welke bij uitstek geschikt waren om te ontwerpen met platte vlakken en haakse hoeken. Toegegeven, de traditionele tekenlat heeft ook standaard standen om de 15 o, maar het tekenpapier blijft tweedimensionaal. Wellicht ligt daarin ook verscholen de moeite die de kunstenaar zich moest getroosten om waarheidsgetrouwe afbeeldingen te maken. Toen deze kunst onder de knie was, heeft men zich weer laten verleiden tot niet-figuratieve kunst....maar dit is een zijstap voor een andere keer.

Computer Aided Design stond voor CAD. De laatste afkorting is wellicht algemeen bekend, de meesten zullen zich de betekenis niet meer precies herinneren. Een aantal jaren geleden deed ook in de architectuur de computer zijn intrede. Menig jonge architect liet zich verleiden door de mogelijkheid willekeurig gekromde vlakken in het ontwerp toe te passen. Samen met de lasergestuurde meetapparatuur kon nu bewust en gecontroleerd afgeweken worden van het al eeuwen dwingende en tot meesterschap verheven kunst om aan te brengen: "vlakke vlak".

Nu vraag ik u:
Dat ik met het eerder genoemde bolvormige voorwerp op de vloer van mijn kamer proeven kan de om opnieuw de gravitatie kracht (zie onder Newton, http://www.newton.nl/) te bepalen, ligt dat aan de moderne deconstructivistische CAD-architect of zou het gebouw zijn ontworpen door een volgeling van Steiner? Of blijkt hier weer uit hoe moeilijk het is om een (voor het oog) plat vlak te maken.

Groeten,

Jop.